Новости компьютеров и смартфонов

Aмнeзия, eстe сa&#1179тaу &#1179aбілeтіні&#1187 нaшaрлaуы. Aдaм&#1171a e&#1187 &#1179aжeтті &#1179aбілeттeн aйырыл&#1171aндaрды&#1187 &#1257мірі к&#1199рдeлі &#1257згeріскe &#1201шырaйды. Б&#1201л дeрт &#1179aлaй мe&#1187дeйді, oдaн &#1179aлaй сa&#1179тaну кeрeк, aлдын aлу шaрaлaры &#1179aндaй? Tengrinews.kz тілшісіні&#1187 б&#1201л с&#1201рa&#1179тaрынa д&#1241рігeр-псиxoлoг Aйг&#1199л Мaxaтoвa aйтып бeрді.

Мaмaнны&#1187 айтуынша, б&#1201л дерт адамны&#1187 ж&#1199йке ж&#1199йесіне келген за&#1179ымнан пайда болады. Амнезия&#1171а маман мына жа&#1171дайларды себеп деп атады: бас&#1179а за&#1179ым келуі, Альцгеймер ауруы, жа&#1179ынын жо&#1171алту мен сол сия&#1179ты &#1257мірлік со&#1179па&#1179тар, ж&#1199йке аурулары, т&#1201&#1179ым &#1179уалау ж&#1241не &#1179артты&#1179. 

                              Айг&#1199л Махатова,д&#1241рігер-психолог             

Есте са&#1179тау &#1179абілетін жо&#1171алту деген не?

Сипмтомдары &#1179андай?

Маманны&#1187 пікірінше, адам баласы &#1241лденені &#1201мыттым деп санада&#1171ы белгілі бір м&#1241ліметке ми &#1179ызметіні&#1187 жол таба алмауын атайды. Оны&#1187 кейбір симптомдары манадай екен: 

Жеке заттарды жиі жо&#1171алту;

&#1178ажетті с&#1257здерді &#1241&#1187гіме барысында естен шы&#1171ару; 

Уа&#1179ыт пен ке&#1187істікте адасу; 

Кездесулер мен шараларды &#1201мыту;

Шешім шы&#1171аруда &#1179иналу;

&#1240&#1187гімелесушіге бір айт&#1179анды &#1201мытып, &#1179айталап айту;

Жаса&#1171ан &#1241рекетті &#1201мыту;

Маманны&#1187 айтуынша, аллын алуды&#1187 жолдары салауатты &#1257мір салтын &#1201стану: д&#1201рыс &#1201й&#1179ы, д&#1201рыс тама&#1179тану, физикалы&#1179 жатты&#1171улар, белсенді &#1241леуметтік &#1257мір. Алайда назар аудару&#1171а тиіс е&#1187 ма&#1187ызды т&#1241сіл — ми&#1171а салма&#1179 т&#1199сіретін интеллектуалды жатты&#1171улар.

«Ми&#1171а интеллектуалды&#1179 салма&#1179 т&#1199сіретін жа&#1171дайлар е&#1187 тиімдісі дер едім. Себебі б&#1199гінгі та&#1187да компьютеризация талайды&#1187 ми ж&#1201мысын же&#1187ілдетіп, о&#1171ан салма&#1179 т&#1199сірмейтін жа&#1171дай&#1171а жетті. Б&#1201&#1171ан &#1241рине, дамы&#1171ан заман емес, &#1257з денсаулы&#1171ына, есте са&#1179тау &#1179абілетіне ж&#1199рдім-бардым &#1179арайтын, &#1257зіне есеп бермейтін, технологияны шамадан арты&#1179 &#1179олданатын адамдар кін&#1241лі. Кез келген зат шамадан асып кетсе адам&#1171а кері &#1241серін тигізеді, ал біз мысал&#1171а келтіріп отыр&#1171ан технологияны ретімен, орнымен &#1179олданар болса&#1179, одан зиян емес, к&#1257ретін пайда&#1187ыз орасан», — дейді психолог.

Д&#1241рігерді&#1187 к&#1257мегіне ж&#1199гінетін жа&#1171дайлар

«Еште&#1187е де себепсіз болмайды. Адам к&#1199ндерді&#1187 бір к&#1199нінде еш себепсіз б&#1201л &#1179абілетінен айырыла салмайды. М&#1201нда м&#1241селе сол дертті&#1187 ме&#1187деп келе жат&#1179анын бай&#1179амай, дер кезінде аны&#1179тамауда. К&#1257п жа&#1171дайда есте са&#1179тау &#1179абілеті нашарлап бара жат&#1179ан адам&#1171а туыстары айтуы тиіс. Алайда &#1201мытша&#1179ты&#1171ы мен ала&#1187&#1171асарлы&#1171ы &#1199шін оны айыптамай, осы кезде бірден д&#1241рігерге к&#1257рінуге ке&#1187ес беру &#1179ажет. Себебі б&#1201л ауру адамны&#1187 &#1257зіне &#1171ана емес, айналасында&#1171ылар&#1171а да зиянын тікелей тигізуі м&#1199мкін. М&#1241селен, &#1257шірілмеген газ, &#1179осулы &#1179ал&#1171ан &#1199тік, жабылма&#1171ан су краны ж&#1241не та&#1171ы да осы тектес жа&#1171дайларды атау&#1171а болады», — дейді Айг&#1199л Махатова.

Алайда, маманны&#1187 пікірінше, к&#1199нделікті &#1201мытша&#1179ты&#1179ты аурумен шатастырмау керек. 

«Кілтті &#1201мыт &#1179алдыру, т&#1199скі асты &#1199йді &#1201мыту, б&#1257лмеге не &#1199шін кіргенін естен шы&#1171ару сия&#1179ты к&#1199нделікті &#1241рі жиі &#1179айталана бермейтін с&#1241ттер адамны&#1187 дабыл &#1179а&#1171ып, д&#1241рігер к&#1257мегіне ж&#1199гінуіне себеп емес. Алайда б&#1201л жа&#1171дайлар к&#1199нделікті жиі &#1179айталанып, &#1179алыпты &#1257мір с&#1199руге &#1179айта-&#1179айта кедергі болып, &#1179арапайым шешім жасау&#1171а м&#1199мкіндік бермей ж&#1199рсе, д&#1241рігерге бару керек. Д&#1241рігер &#1257з кезегінде нау&#1179асты&#1187 есте са&#1179тау &#1179абілетіні&#1187 де&#1187гейіне ба&#1171а беріп, диагноз &#1179оюы тиіс», — дейді ол.

Суреттер pixabay.com сайтынан

Жа&#1179ын адамы&#1187ны&#1187 есте са&#1179тау &#1179абілеті нашарласа не істеу керек?

Д&#1241рігер танысы&#1187ызды&#1187 &#1201мытша&#1179ты&#1171ын жиі бай&#1179ап, сырт к&#1257зге бай&#1179алатындай белгілерін к&#1257рсе маман к&#1257мегіне ж&#1199гінуге ке&#1187ес беруі тиіс екенін айтады.

«Кез келген адам&#1171а м&#1201ндай с&#1257з сын немесе жа&#1179тыртпаушылы&#1179 ретінде к&#1257рінетіні белгілі, алайда б&#1201л &#1179алыпты жа&#1171дай, себебі адам &#1257з бойында&#1171ы ауыт&#1179уды &#1257зі бай&#1179ай бермеуі м&#1199мкін. Сонды&#1179тан таныс адамы&#1187ыз&#1171а есте са&#1179тау &#1179абілетіні&#1187 нашарла&#1171аны жайлы сабырмен т&#1199сіндіріп айт&#1179ан ж&#1257н. Ал егер д&#1241рігер, &#1257кінішке &#1179арай, б&#1201л диагнозын растап берсе, б&#1201л адам&#1171а &#1179олдан келгенше &#1179олдау к&#1257рсеті&#1187із. Б&#1201л &#1179абілеті нашарлап кеткен адам уа&#1179ыт пен ке&#1187істікте адасып, шатасып ж&#1199реді, сонды&#1179тан оны&#1187 б&#1257лмесіне са&#1171ат мен к&#1199нтізбе ілген ж&#1257н. &#1178аншалы&#1179ты ауыр болса да, нау&#1179асты&#1187 &#1257зі &#1199шін &#1179ажетті к&#1199нделікті міндеттерін орындатудан бас тартпауы&#1187ыз керек, себебі оны&#1187 миы ж&#1201мыс істеп, миды&#1187 ат&#1179аратын &#1179арапайым функцияларына кедергі келтірмеуіміз тиіс», — дейді маман. 

Оны&#1187 с&#1257зінше, нау&#1179ас м&#1201ндай ауруы бар екенін &#1257те ауыр &#1179абылдайды, сонды&#1179тан эмоционалды&#1179 &#1179олдау&#1171а м&#1201&#1179таж. М&#1201ндай нау&#1179ас&#1179а ауруын емдейтін маман &#1171ана емес, психологты&#1187 да к&#1257мегі &#1179ажет болатын кездер бар.

О&#1179и отыры&#1187ыз: 

Онколог с&#1199т безі &#1179атерлі ісігіні&#1187 басты белгілерін атады

Д&#1241рігер инсультті&#1187 ал&#1171аш&#1179ы белгілерін атады

Елімізде 10-16 жас аралы&#1171ында&#1171ы жас&#1257спірімдер арасында семіздік беле&#1187 алып барады